اگر پزشک به شما گفت باید عروق قلب‌تان بررسی شود، کدام را انتخاب می‌کنید: آنژیوگرافی کلاسیک یا سی‌تی آنژیو؟ این دو روش، ابزارهای کلیدی در تشخیص گرفتگی رگ‌های قلب هستند، اما تفاوت‌هایی دارند که انتخاب را سخت می‌کند. دقت بیشتر؟ درد کمتر؟ زمان کوتاه‌تر؟ برای بسیاری از بیماران و خانواده‌ها، این سؤال‌ها نقطه شروع یک نگرانی مشترک است. در این مقاله به‌طور ساده و کاربردی بررسی می‌کنیم کدام روش برای چه شرایطی مناسب‌تر است.
آنژیوگرافی چیست و چطور انجام می‌شود؟
آنژیوگرافی یک روش تصویربرداری پزشکی است که برای مشاهده عروق خونی بدن، به‌ویژه عروق قلب، استفاده می‌شود. در این روش، پزشک با استفاده از اشعه ایکس و ماده حاجب (کنتراست)، جریان خون در رگ‌ها را بررسی می‌کند تا تنگی یا انسداد را شناسایی کند. مراحل انجام آنژیوگرافی:
- آماده‌سازی بیمار: پیش از شروع، ناحیه‌ای که قرار است کاتتر وارد شود (معمولاً کشاله ران یا مچ دست) ضدعفونی و بی‌حس می‌شود.
- وارد کردن کاتتر: پزشک یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر به نام کاتتر را از طریق یک برش کوچک وارد رگ می‌کند و آن را به سمت عروق مورد نظر هدایت می‌کند.
- تزریق ماده حاجب: پس از قرارگیری کاتتر در موقعیت مناسب، ماده حاجب از طریق آن تزریق می‌شود تا رگ‌ها در تصاویر اشعه ایکس به‌وضوح دیده شوند.
- تصویربرداری: در حین تزریق، تصاویر زنده از جریان خون در عروق گرفته می‌شود که به پزشک در تشخیص مشکلات کمک می‌کند.
- پایان فرآیند: پس از اتمام تصویربرداری، کاتتر خارج شده و فشار بر محل ورود آن اعمال می‌شود تا خونریزی متوقف شود.
این روش معمولاً بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد و بسته به شرایط بیمار، ممکن است نیاز به بستری کوتاه‌مدت داشته باشد.
سی‌تی آنژیوگرافی چیست و چگونه انجام می‌شود؟
سی‌تی آنژیوگرافی (CTA) یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی است که با استفاده از اشعه ایکس و ماده حاجب، تصاویر دقیقی از عروق خونی بدن، به‌ویژه عروق کرونری قلب، ارائه می‌دهد. این روش برای تشخیص تنگی یا انسداد عروق و ارزیابی بیماری‌های قلبی کاربرد دارد. مراحل انجام سی‌تی آنژیوگرافی:
- آماده‌سازی بیمار: پیش از شروع، بیمار باید از مصرف کافئین و غذا به مدت چند ساعت خودداری کند. همچنین، ممکن است داروهایی برای کاهش ضربان قلب تجویز شود تا تصاویر واضح‌تری به‌دست آید.
- تزریق ماده حاجب: ماده حاجب از طریق ورید بازو تزریق می‌شود تا عروق خونی در تصاویر سی‌تی اسکن به‌وضوح دیده شوند.
- تصویربرداری: بیمار روی تخت دستگاه سی‌تی اسکن دراز می‌کشد و تصاویر مقطعی از قلب و عروق گرفته می‌شود. این فرآیند معمولاً بین 10 تا 30 دقیقه طول می‌کشد.
- پایان فرآیند: پس از اتمام تصویربرداری، بیمار می‌تواند به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد، مگر اینکه پزشک توصیه دیگری داشته باشد.
سی‌تی آنژیوگرافی به دلیل غیرتهاجمی بودن، سرعت بالا و دقت مناسب، به‌عنوان یک روش تشخیصی مؤثر در بررسی بیماری‌های عروق کرونری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مقایسه تخصصی: آنژیو یا سی‌تی آنژیو؟
| ویژگی‌ها | آنژیوگرافی (کاتتری) | سی‌تی آنژیوگرافی (CTA) |
| نوع روش | تهاجمی (نیاز به ورود کاتتر به شریان) | غیرتهاجمی (تزریق ماده حاجب از طریق ورید) |
| دقت تشخیص | بسیار بالا؛ استاندارد طلایی در تشخیص انسداد عروق کرونری | بالا؛ مناسب برای غربالگری اولیه و ارزیابی سریع |
| زمان انجام | حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه | حدود ۱۰ تا ۳۰ دقیقه |
| نیاز به بستری | معمولاً نیاز دارد | معمولاً نیاز ندارد |
| امکان درمان همزمان | بله؛ امکان انجام آنژیوپلاستی یا قرار دادن استنت در همان جلسه | خیر؛ فقط تشخیص، بدون امکان مداخله درمانی |
| خطرات و عوارض | احتمال خونریزی، عفونت، آسیب به رگ‌ها | احتمال واکنش به ماده حاجب، مشکلات کلیوی در افراد مستعد |
| مناسب برای | بیماران با احتمال بالای بیماری عروق کرونری یا نیاز به مداخله درمانی | بیماران با احتمال پایین تا متوسط بیماری عروق کرونری یا برای غربالگری اولیه |
مزایا و معایب هر روش به زبان ساده
برای درک بهتر تفاوت بین روش‌های تصویربرداری قلبی، خوب است ابتدا با مزایا و معایب آنژیوگرافی تهاجمی آشنا شویم. این روش، اگرچه دقیق و کاربردی است، اما بدون محدودیت نیست.
مزایا:
- دقت بالا: توانایی تشخیص دقیق تنگی یا انسداد عروق کرونری.
- امکان درمان همزمان: در صورت نیاز، می‌توان بلافاصله پس از تشخیص، اقدامات درمانی مانند آنژیوپلاستی یا قرار دادن استنت را انجام داد.
معایب:
- تهاجمی بودن: نیاز به وارد کردن کاتتر به داخل شریان، که ممکن است با ناراحتی یا درد همراه باشد.
- خطرات احتمالی: احتمال خونریزی، عفونت یا آسیب به رگ‌ها وجود دارد.
- نیاز به بستری: معمولاً بیمار باید مدتی در بیمارستان بستری شود.
در مقابل آنژیوگرافی سنتی، سی‌تی آنژیوگرافی گزینه‌ای مدرن‌تر و کم‌خطرتر به شمار می‌رود. این روش بیشتر برای غربالگری اولیه و بررسی غیرتهاجمی وضعیت عروق قلبی کاربرد دارد.
مزایا:
- غیر تهاجمی بودن: نیاز به وارد کردن کاتتر به شریان ندارد؛ ماده حاجب از طریق ورید تزریق می‌شود.
- سرعت بالا: فرآیند تصویربرداری سریع‌تر انجام می‌شود.
- راحتی بیشتر: بیمار معمولاً نیاز به بستری ندارد و می‌تواند سریع‌تر به فعالیت‌های روزمره بازگردد.
معایب:
- دقت کمتر در برخی موارد: ممکن است در تشخیص تنگی‌های جزئی یا در بیماران با ضربان قلب بالا دقت کمتری داشته باشد.
- عدم امکان درمان همزمان: در صورت تشخیص مشکل، نیاز به انجام آنژیوگرافی تهاجمی برای درمان وجود دارد.
- محدودیت در برخی بیماران: برای افرادی با مشکلات کلیوی یا حساسیت به ماده حاجب مناسب نیست.
چه کسانی نباید سی‌تی آنژیو انجام دهند؟
- حساسیت به ماده حاجب: افرادی که به ماده حاجب ید حساسیت دارند، ممکن است واکنش‌های آلرژیک شدید داشته باشند.
- نارسایی کلیوی: بیماران با نارسایی کلیوی شدید باید از انجام این آزمایش خودداری کنند، زیرا ماده حاجب می‌تواند آسیب بیشتری به کلیه‌ها وارد کند.
- آریتمی‌های شدید: بیمارانی که دچار آریتمی‌های قلبی شدید یا غیرقابل کنترل هستند، به دلیل حرکت نامنظم قلب، تصاویر دقیقی به‌دست نمی‌آید.
- وزن بالا: افرادی که وزن آن‌ها بیش از ۱۵۰ کیلوگرم است، ممکن است در دستگاه سی‌تی آنژیو جا نشوند.
- عدم توانایی در همکاری: بیمارانی که قادر به دراز کشیدن، نگه‌داشتن نفس یا پیروی از دستورات تصویربرداری نیستند، ممکن است نتایج دقیقی از آزمایش به‌دست نیاید.
- بارداری و شیردهی: در دوران بارداری یا شیردهی، به‌ویژه در صورت عدم ضرورت، انجام این آزمایش توصیه نمی‌شود.
تصمیم‌گیری نهایی: چطور انتخاب کنیم؟
در نهایت، انتخاب بین آنژیوگرافی و سی‌تی آنژیو بستگی به شرایط سلامت، تشخیص پزشک و نیازهای خاص هر بیمار دارد. اگر هنوز نمی‌دانید کدام روش برای شما مناسب‌تر است، پیشنهاد می‌کنیم مقاله کامل «آنژیوگرافی قلبی و عروقی: همه چیز درباره تشخیص و درمان مشکلات قلبی» را بخوانید تا با آگاهی تصمیم بگیرید. برای دریافت مشاوره تخصصی، تشخیص دقیق و انجام انواع روش‌های تصویربرداری قلب، همین حالا با بیمارستان تخصصی یثربی تماس بگیرید یا نوبت اینترنتی خود را رزرو کنید، سلامت قلب‌تان را به فردا موکول نکنید.
